سازوکار فکر و اندیشۀ دینی در تحقق تقوای عمومی در ‏کارگزاران حکمرانی اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه تهران، تهران. ایران (نویسنده مسئول).‏

2 استاد تمام دانشگاه باقرالعلوم (ع)، قم، ایران.‏

10.22081/jislamicgo.2025.71086.1007

چکیده

آیت‌الله خامنه‌ای تعهد دولت اسلامی در گام دوم انقلاب اسلامی را شکل‌گیری جامعه‌ی اسلامی برای رساندن انسان‌ها به عبودیت و کمال معنوی می‌داند. کارگزاران حکمرانی مطلوب اسلامی به‌عنوان اولیای امر آحاد جامعه، نیازمند تحقق تقوای عمومی در خود هستند که شامل سه مرحله‌ی یقظه و بیداری، اصلاح فکر و اندیشه و انجام واجبات و ترک محرمات است. پرسش اصلی و ویژه‌ی این تحقیق که برآمده از عنوان آن است، بدین‌شکل است: «سازوکار فکر و اندیشه‌ی دینی در تحقق تقوای عمومی در کارگزاران حکمرانی اسلامی چیست؟» یکی از روش‌های قابل‌استفاده در استخراج سازوکار فکر و اندیشه‌ی دینی در تحقق تقوای عمومی در کارگزاران حکمرانی اسلامی، استفاده از روش تحلیل مضمون است که ذیل روش تحلیل محتوای کیفی قرار می‌گیرد. در این تحقیق پس از مطالعه و بررسی تمامی بیانات آیت‌الله خامنه‌ای، 83 مضمون پایه‌ی مرتبط با موضوع پژوهش استخراج شد و در 30 مضمون سازمان‌دهنده و 9 مضمون فراگیر، سازماندهی شد و مضمون نهایی «سازوکار فکر و اندیشه‌ی دینی در تحقق تقوای عمومی در کارگزاران حکمرانی اسلامی» به دست آمد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

eThe Mechanism of Religious Thought and Ideology in ‎Achieving Public Piety in Islamic Governance Officials

نویسندگان [English]

  • Saeed Kahya 1
  • Najaf Lakzaei 2
1 ‎. PhD student, University of Tehran, Tehran, Iran (Corresponding author).‎ saeed.kahya@gmail.com. ‎
2 ‎. Full Professor, Baqir al-Ulum University, Qom, Iran. nlakzaee@isca.ac.ir.‎
چکیده [English]

Ayatollah Khamenei considers the commitment of the Islamic government in the second phase of the Islamic Revolution of Iran to be the formation of an Islamic society aimed at guiding humans towards servitude and spiritual perfection. The officials of optimal Islamic governance, as the leaders of the community, must realize public piety within themselves, which includes three stages: awakening and consciousness, reforming thought and ideology, and fulfilling obligations while avoiding prohibitions. The main and specific question of this research, derived from its title, is: "What is the mechanism of religious thought and ideology in achieving public piety among Islamic governance officials?" One of the methods used to extract the mechanism of religious thought and ideology in achieving public piety in Islamic governance officials is thematic analysis, which falls under the qualitative content analysis method. In this research, after studying and reviewing all statements by Ayatollah Khamenei, 83 foundational themes related to the topic were extracted and organized into 30 organizing themes and 9 overarching themes. The final theme of "The Mechanism of Religious Thought and Ideology in Achieving Public Piety in Islamic Governance Officials" was derived.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Governance
  • Religious Thought and Ideology
  • Public Piety
  • ‎Ayatollah Khamenei
  • Islamic Governance Officials.‎
* قرآن کریم.
** نهج البلاغه.
*** صحیفه سجادیه.
آشوری، داریوش. (1395). فرهنگ علوم انسانی (چاپ هفتم). تهران: نشر مرکز کتاب ماد.
ابن اثیر جزری، مبارک بن محمد. (۱۳۶۷ق). النهایة فی غریب الحدیث و الاثر (ج1، مصححان: محمود محمد طناحی و طاهر احمد زاوی؛ چاپ چهارم). قم: موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
ابن فارس، احمد. (1404ق). معجم مقاییس اللغه (ج2و6). قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
ابن منظور، محمد بن مکرم. (1408ق). لسان العرب (ج10، چاپ سوم). بیروت: دار صادر.
ابن منظور، محمد بن مکرم. (1414ق). لسان العرب (ج15). بیروت: دار صادر.
اخوه قریشی، محمد بن محمد. (1408 ق). معالم القربة فی احکام الحسبة. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
ازهری، محمد بن احمد. (370ق). تهذیب اللغه (ج4، چاپ اول). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
انوری، حسن. (1382). فرهنگ فشرده سخن (چاپ اول). تهران: سخن.
خامنه‌ای، سیدعلی. (21/08/ ۱۳۶۸). بیانات در دیدار جمعى از مدیران، نویسندگان و هنرمندان حوزه‌ی هنرى سازمان تبلیغات اسلامی. برگرفته از: پایگاه حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری. به آدرس: www.khamenei.ir .
خامنه‌ای، سیدعلی. (06/06/1369). بیانات در دیدار جمعی از فرماندهان و رؤساى دفاتر نمایندگى ولی‌فقیه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی. برگرفته از: پایگاه حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری. به آدرس: www.khamenei.ir .
خامنه‌ای، سیدعلی. (29/11/1372). بیانات در خطبه‌های نمازجمعه. برگرفته از: پایگاه حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری. به آدرس: www.khamenei.ir .
خامنه‌ای، سیدعلی. (11/۱۱/1376). بیانات در دیدار اعضای بسیج دانشجویی دانشگاه تهران. برگرفته از: پایگاه حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری. به آدرس: www.khamenei.ir .
خامنه‌ای، سیدعلی. (27/01/1377). بیانات در دیدار کارگزاران نظام. برگرفته از: پایگاه حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری. به آدرس: www.khamenei.ir .
خامنه‌ای، سیدعلی. (16/01/1378). بیانات در دیدار کارگزاران نظام. برگرفته از: پایگاه حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری. به آدرس: www.khamenei.ir .
خامنه‌ای، سیدعلی. (13/06/1378). بیانات در دیدار دانشجویان و دانش‌آموزان بسیجی «طرح ولایت». برگرفته از: پایگاه حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری. به آدرس: www.khamenei.ir .
خامنه‌ای، سیدعلی. (12/09/1379). بیانات در دیدار کارگزاران نظام. برگرفته از: پایگاه حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری. به آدرس: www.khamenei.ir .
خامنه‌ای، سیدعلی. (28/05/1384). بیانات در خطبه‌های نمازجمعه‌. برگرفته از: پایگاه حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری. به آدرس: www.khamenei.ir .
خامنه‌ای، سیدعلی. (30/۱۱/1388). بیانات در دیدار دست‌اندرکاران ساخت ناوشکن جماران. برگرفته از: پایگاه حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری. به آدرس: www.khamenei.ir .
خامنه‌ای، سیدعلی. (14/03/1389). بیانات در خطبه‌های نمازجمعه در بیست و یکمین سالگرد رحلت امام خمینی (رحمه‌الله). برگرفته از: پایگاه حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری. به آدرس: www.khamenei.ir .
خامنه‌ای، سیدعلی. (27/05/1389). بیانات در دیدار کارگزاران نظام. برگرفته از: پایگاه حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری. به آدرس: www.khamenei.ir .
خامنه‌ای، سیدعلی. (04/09/1389). بیانات در جمع ۱۱۰ هزار بسیجی در روز عید غدیر. برگرفته از: پایگاه حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری. به آدرس: www.khamenei.ir .
خامنه‌ای، سیدعلی. (08/03/1390). بیانات در دیدار نمایندگان مجلس شورای اسلامی. برگرفته از: پایگاه حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری. به آدرس: www.khamenei.ir .
خامنه‌ای، سیدعلی. (24/07/1390). بیانات در دیدار دانشجویان کرمانشاه. برگرفته از: پایگاه حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری. به آدرس: www.khamenei.ir .
خامنه‌ای، سیدعلی. (14/11/1390). بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران. برگرفته از: پایگاه حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری. به آدرس: www.khamenei.ir .
خامنه‌ای، سیدعلی. (06/06/1392). بیانات در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیأت دولت. برگرفته از: پایگاه حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری. به آدرس: www.khamenei.ir .
خامنه‌ای، سیدعلی. (02/04/1394). بیانات در دیدار مسئولان نظام. برگرفته از: پایگاه حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری. به آدرس: www.khamenei.ir .
خامنه‌ای، سیدعلی. (27/04/1394). بیانات در دیدار مسئولان نظام و سفراى کشورهاى اسلامى. برگرفته از: پایگاه حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری. به آدرس: www.khamenei.ir .
خامنه‌ای، سیدعلی. (14/03/1395). بیانات در مراسم بیست‌ و هفتمین سالگرد رحلت امام خمینی (رحمه‌الله). برگرفته از: پایگاه حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری. به آدرس: www.khamenei.ir .
خامنه‌ای، سیدعلی. (30/06/1395). بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم به مناسبت عید غدیر. برگرفته از: پایگاه حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری. به آدرس: www.khamenei.ir .
خامنه‌ای، سیدعلی. (18/02/1398). بیانات در دیدار طلاب حوزه‌های علمیه. برگرفته از: پایگاه حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری. به آدرس: www.khamenei.ir .
خامنه‌ای، سیدعلی. (24/02/1398). بیانات در دیدار مسئولان نظام. برگرفته از: پایگاه حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری. به آدرس: www.khamenei.ir .
خامنه‌ای، سیدعلی. (10/05/1399). بیانات در سخنرانی تلویزیونی به مناسبت عید قربان. برگرفته از: پایگاه حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری. به آدرس: www.khamenei.ir .
خامنه‌ای، سیدعلی. (19/12/1400). بیانات در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری. برگرفته از: پایگاه حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری. به آدرس: www.khamenei.ir .
خمینی، روح‌الله. (1388). شرح چهل حدیث (چاپ چهارم). تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
دهخدا، علی‌اکبر. (1377). لغتنامه (ج6، چاپ دوم). تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (۱۴۱۲ق). مفردات ألفاظ القرآن (ج1، چاپ اوّل). بیروت: دارالقلم.
سبزواری، ملا هادی. (بی‌تا). شرح منظومه (ج1). قم: مطبعه مکتبه المصطفی.
سجادی، جعفر. (1339). فرهنگ مصطلحات عرفا (چاپ اول). تهران: بوذر جمهری.
سیدجوادین، سیدرضا؛ تنعمی، محمد مهدی و مختاری، امیر. (1395). استخراج معیارهای کارمندیابی در سازمان با رویکرد اسلامی. مدیریت اسلامی، سال 24 ، ش1 ،
صص 159-181.
شیخ‌زاده، محمد؛ بنی‌اسد، رضا. (1400). تحلیل مضمون: مفاهیم، رویکردها و کاربردها. قم: لوگوس.
صلح میرزایی، سعید. (1390). حوزه و روحانیت؛ برگرفته از بیانات حضرت آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای. قم: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
طباطبائی، سید محمدحسین. (1364). المیزان فی تفسیر القرآن (ج2و3، مترجم: سید محمدباقر موسوی همدانی). تهران: انتشارات اسلامی.
عمید، حسن. (1360). فرهنگ فارسی عمید (ج1، چاپ پانزدهم). تهران: امیرکبیر.
فراهیدی، خلیل بن احمد. (1409ق).کتاب العین (ج3). قم: نشر هجرت.
فیومی، احمد بن محمد. (۱۴۱۴ق). المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی (ج2). قم: موسسه دارالهجره.
مرتضی زبیدی، سید محمد. (1205ق). تاج العروس من جواهر القاموس (ج10و 20، چاپ اول). بیروت: دارالفکر.
مصباح یزدی، محمدتقی. (1375). ره توشه (چاپ اول). قم: مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی&.
مصطفوی، حسن. (1426ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم (ج1و8، چاپ سوم). بیروت: دارالکتب العلمیه.
مطهری، مرتضی. (1400). صد گفتار (خلاصه آثار استاد مرتضی مطهری). تهران: دانشگاه امام صادق×.
معین، محمد. (1361). فرهنگ فارسی (چاپ پنجم). تهران: امیرکبیر.
واعظی، رضا؛ چکین، میثم و اصلی‌پور، حسین. (1397). چالشهای سیاستگذاری در حوزه گردشگری سلامت ایران مبتنی بر رویکرد تحلیل مضمون. مطالعات مدیریت گردشگری، 13(41)، صص 1-40.
سایت دیکشنری آبادیس به آدرس www.abadis.ir.
Braun, Virginia & Victoria Clarke. (2006). "Using Thematic Analysis in Psychology", Qualitative Research in Psychology, 3(2), pp. 77-101.