سند تعالی انسان از منظر قرآن کریم بر اساس مدل تحلیلی ‏SWOT‏ و ارتباط ‏آن با حکمرانی اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، دانشگاه باقرالعلوم(ع)، قم، ایران.‏

10.22081/jislamicgo.2025.70907.1001

چکیده

قرآن کریم، کتاب آسمانی مسلمانان، به‌عنوان سندی جامع و بی‌بدیل، نقش محوری در هدایت و تعالی انسان در تمامی ابعاد زندگی دارد. محور اصلی آموزه‌های این کتاب الهی، «انسان» است و فهم عمیق این آموزه‌ها، وظیفه‌ای دینی و فرهنگی برای هر مسلمان، به‌ویژه افراد تحصیل‌‌کرده به‌شمار می‌رود. جامعه‌ی ایران، به‌عنوان پیشگام فرهنگ اسلامی، نیازمند آن است که آموزه‌های قرآن را در متن زندگی فردی و اجتماعی خود جای داده و از آن برای حل چالش‌های معاصر بهره گیرد. این مقاله با هدف ارائه‌ی الگویی نوین برای فهم آموزه‌های قرآنی، از مدل SWOT برای تحلیل و تدوین سند تعالی انسان از منظر قرآن استفاده کرده است. در این چارچوب، مأموریت‌ها، ارزش‌ها، نقاط قوت و ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای پیش‌روی انسان با روش توصیفی - تحلیلی بررسی شده‌اند. مقاله، دو هدف اصلی را دنبال می‌کند: نخست، ضرورت استفاده از زبانی مشترک و جهانی برای انتقال مفاهیم قرآنی به مخاطبان داخلی و بین‌المللی، به‌گونه‌ای که ارتباط با قرآن از سطح روخوانی، فراتر رفته و معارف آن در قلب‌ها و ذهن‌ها اثرگذار شود؛ دوم، تبیین این تحلیل به‌عنوان ابزاری کارآمد برای حکمرانی اسلامی، که از طریق بهره‌گیری از این مدل می‌تواند نقاط قوت انسان را تقویت، ضعف‌ها را مدیریت و از فرصت‌ها بهره‌برداری کرده و تهدیدها را کاهش دهد. حکمرانی اسلامی در این چارچوب، زمینه‌ساز رشد فردی و اجتماعی انسان و هدایت او به سوی هدف نهایی یعنی قرب الهی خواهد بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Charter of Human Excellence from the Perspective ‎of the Holy Quran: Based on the SWOT Analytical ‎Model and Its Relation to Islamic Governance

نویسنده [English]

  • Seyyed Gholamreza Mousavi
Assistant Professor, Baqir al-Olum University, Qom, Iran.‎ ‎gholamrezamousavi1348@gmail.com
چکیده [English]

The Holy Quran, as the divine book of Muslims, serves as a comprehensive and unparalleled charter that plays a central role in guiding and elevating humanity in all aspects of life. The main focus of its teachings is "humanity," and deeply understanding these teachings is both a religious and cultural duty for every Muslim, especially the educated. As a pioneer of Islamic culture, Iranian society needs to integrate Quranic teachings into individual and social life and utilize them to address contemporary challenges. This article aims to present a novel framework for understanding Quranic teachings by employing the SWOT model to analyze and formulate the charter of human excellence from the Quranic perspective. Within this framework, missions, values, strengths and weaknesses, opportunities, and threats facing humanity are examined using a descriptive-analytical method. The article pursues two main objectives: first, highlighting the necessity of using a common global language to convey Quranic concepts to both domestic and international audiences so that engagement with the Quran goes beyond mere recitation and deeply impacts hearts and minds; second, explaining this analysis as an effective tool for Islamic governance, which, through this model, can enhance human strengths, manage weaknesses, utilize opportunities, and mitigate threats. In this context, Islamic governance serves as a foundation for individual and social growth, guiding humanity toward its ultimate goal—divine proximity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Holy Quran
  • Charter of Human Excellence
  • SWOT Model
  • Quranic ‎Concept Analysis
  • Human Existential Philosophy
  • Ethical Values
  • ‎Common Global Language
  • Islamic Governance.‎
* قرآن کریم
برایسون، جان ام. (1372). برنامه‌ریزی استراتژیک (مترجم: عباس منوریان). تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.
دیوید، آرفرد. (1381). مدیریت استراتژیک (مترجمان: علی پارسائیان و سید محمد اعرابی). بی‌جا: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
علی احمدی، علیرضا؛ فتح الله، مهدی و تاج الدین، ایرج. (1382). نگرشی جامع بر مدیریت استراتژیک. تهران: انتشارات تولید دانش.
لک‌زایی، نجف، پایگاه اینترنتی شفقتنا، 18/6/1401.
لک‌زایی، نجف، پایگاه اینترنتی شفقتنا، 23/7/1403.
مرادی، مهدی؛ تنگستانی، محمدقاسم. (1401). مفهوم و جایگاه سند در سلسله‌مراتب هنجارهای حقوقی و امکان‌سنجی استناد حقوقی و قضائی به آن. مجلس و راهبرد، 29(3)، صص 399-365.
مینتز برک، هنری. (1395). جنگل استراتژی (کارآفرینی در قالب یک مکتب) (مترجم: محمود احمدپور داریانی). تهران: انتشارات جاجرمی.