بررسی و تحلیل مبانی و مباحث نظری حکمرانی مهدوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادتمام، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران. ‏

10.22081/jislamicgo.2025.71066.1005

چکیده

بحث حکمرانی مهدوی، بحث نوپدید و جدیدالتأسیسی است. چنین موضوع جدید و نوپدیدی
نیاز به مطالعات و ‏کاوش‌های علمی و پژوهشی جدیدی دارد تا در میان مردم و جامعه و در میان مراکز حوزوی و دانشگاهی با ‏گفتمان‌سازی و فرهنگ‌سازی، بستر نهادینه‌سازی آن فراهم شود. از جمله راه‌های مهمی که می‌توان به این ‏گفتمان‌سازی، فرهنگ‌سازی و در نهایت به نهادینه‌سازی حکمرانی مهدوی در جامعه و مراکز علمی رسید، ‏کاربست مباحث نظری و معرفتی از سویی، و طرح تحلیل مبانی شناختی حکمرانی مهدوی از سوی دیگر می‌‏باشد. مبانی حکمرانی مهدوی که توجیه‌گر اصل حکمرانی مهدوی و مسائل آن است به اقسام مختلفی نظیر ‏مبانی هستی‌شناختی، غایت‌شناختی، ارزش‌شناختی، دین‌شناختی، و جامعه‌شناختی تقسیم می‌شود. اما ‏مدل و الگوهای نظری و معرفتی حکمرانی مهدوی که پایه‌گذار مباحث نظری و معرفتی حکمرانی مهدوی ‏است در قالب مقولات سه‌گانه‌ی نظری مانند الگوی «قانون حرکت»، الگوی «عقل نظری و علمی» و الگوی ‏‏«علل اربعه» نمایان می‌شود. مبانی و مدل‌های نظری حکمرانی مهدوی که به نحوی توجیه‌گر اصل ‏حکمرانی مهدوی و مسائل آن است در ساحت مباحث بیرونی و کلی و در قالب فلسفه‌ی حکمرانی مهدوی ‏توجیه می‌شود. براین‌اساس در این نوشتار، روش بحث کیفی بوده و در جمع‌آوری اطلاعات به صورت ‏اسنادی و کتابخانه‌ای و در پردازش اطلاعات به صورت تبیینی و تحلیلی عمل شده است.‏

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Examination and Analysis of the Foundations and ‎Theoretical Discussions of Mahdavi Governance

نویسنده [English]

  • Hossin Elahinejad
‎. Full Professor, Islamic Sciences and Culture Academy, Qom, Iran. h.elahinejad@isca.ac.ir. ‎
چکیده [English]

Mahdavi governance is a new and emerging topic. Such a new and emerging subject requires fresh scientific and research-based studies so that it can be established within the people, society, and both religious and academic centers through discourse creation and cultural development. One of the important ways to achieve discourse creation, cultural development, and ultimately the institutionalization of Mahdavi governance in society and academic centers is through the application of theoretical and epistemological discussions on the one hand, and by analyzing the epistemological foundations of Mahdavi governance on the other. The foundations of Mahdavi governance, which justify the principle and issues of Mahdavi governance, are categorized into various areas, such as ontological, teleological, axiological, theological, and sociological foundations. However, the theoretical and epistemological models of Mahdavi governance, which form the basis of theoretical and epistemological discussions of Mahdavi governance, are manifested in three theoretical categories: the model of "law of movement," the model of "theoretical and scientific reason," and the model of "four causes." The foundations and theoretical models of Mahdavi governance, which justify the principle and issues of Mahdavi governance, are justified in the realm of external and general discussions within the philosophy of Mahdavi governance. This paper adopts a qualitative approach, using documentary and library-based data collection methods and explanatory and analytical data processing techniques.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mahdavi Governance
  • Theoretical Foundations
  • Ontological ‎Foundations
  • Theological Foundations
  • Teleological Foundations.‎
* قرآن کریم
آلوسى بغدادی، شهاب الدین محمود. (1415ق). روح المعانى (ج9). بیروت: دارالکتب العلمیه.
ابن منظور، محمد. (1416 ق). لسان العرب (ج1). بیروت: داراحیاء التراث العربى.
اربلی، علی. (1381ق). کشف الغمه (ج2). تبریز: بنی هاشمی.
تهانوی، ‌محمد علی بن علی. (‌1404ق). کشاف ‌اصطلاحات الفنون (ج1). استانبول: ‌دار قهرمان.‌
جوادی آملی، عبدالله. (1384). فطرت در قرآن (ج4، چاپ سوم). قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1388). پیامبر رحمت (چاپ دوم). قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1387). حکمت علوی (چاپ پنجم). قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1389). حکمت نظری و عملی در نهج البلاغه (چاپ هفتم). قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1386«الف»). رحیق مختوم (ج2، چاپ سوم). قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1386«ب»). سرچشمه اندیشه (ج3، چاپ پنجم). قم: اسراء.
حاجی صادقی، عبدالله. (1386). فلسفه و نظام سیاسی اسلام. قم: زمزم هدایت.
حسینی دشتی، سید مصطفی. (1379). معارف و معاریف (ج8، چاپ سوم). تهران: موسسه فرهنگی آرایه.
حقایق، بابک؛ ریاحی پور، بابک. (1377). دائرة المعارف بزرگ زرین (ج1). تهران: قیام.
حلی، حسن. (1421ق). مختصر البصائر. قم: موسسه نشر اسلامی.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1412ق). مفردات (ج1). بیروت: دارالاسلامیه.
صدر الدین شیرازی، محمد. (1366). الشواهد الربوبیة. تهران: سروش.
صدرالدین شیرازی، محمد. (1368). اسفار (ج2و9). قم: مکتبه المصطفوی.
صدرای شیرازی، محمد. (1404ق). الشفاء (ج2). قم: مکتبه آیة الله مرعشی.
صدوق، محمد. (1395ق). کمال الدین و تمام النعمه (ج1و2، چاپ دوم). تهران: اسلامیه.
فخر رازی، ابوعبدالله محمد. (1421ق). مفاتیح الغیب (تفسیر کبیر) (ج2، چاپ اول). بیروت: دارالکتب العلمیة.
فیرحی، داود. (1395). نظام سیاسی و دولت در اسلام (چاپ سیزدهم). تهران: سمت.
کلینی، محمد. (1362). کافی (ج1). تهران: اسلامیه.
گیدنز، آنتونی. (1377). جامعه‌شناسی (مترجم: منوچهر صبوری). تهران: نشر نی.
لک‌زایی، نجف. (1385). چالش سیاست دینی و نظم سلطانی. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
لک‌زایی، نجف و همکاران. (در دست نشر). چیستی حکمرانی اسلامی.
مصباح یزدی، محمدتقی. (1378). آموزش فلسفه (ج2). تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر.
مطهری، مرتضی. (1372). مجموعه آثار (ج5). قم: صدرا.
نعمانی، محمد. (1397ق). غیبت نعمانی. تهران: نشر صدوق.